Orta Koridor, Kuzey ve Güney Koridoruna alternatif oluşturarak Çin ile Avrupa arasındaki entegrasyon hususunda önemli bir adımı tamamlıyor. “Tarihi İpek Yolu’nun” bir nevi yeniden canlandırılması olarak değerlendirilen Orta Koridor’un önemli bir bileşenini oluşturan Bakü-Tiflis- Kars (BTK) demiryolunu daha etkin kullanabilmek adına gelişmeler sürüyor.
Orta Koridorun üç önemli ülkesi olan Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan arasında bu duruma istinaden önemli işbirliği atılımları gerçekleşmekte. Bu atılımların ilki 8 Ekim 2021 tarihinde İzmir’de imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti ve Gürcistan Hükümeti Arasında Gümrük Konularında Üçlü Komite Tesis Edilmesine İlişkin Protokol” ile gerçekleşmişti. 7 Ocak 2022 tarihinde resmi gazetede yayınlanan protokolün onay metninde yer alan ifadelere göre
- Taraflar arasındaki sağlam işbirliği ilişkisi teyit edilmiş;
- Gümrük sınırlarının korunmasında ve ticareti kolaylaştırarak ekonomik büyümenin desteklenmesinde gümrüğün önemi kabul edilmiş;
- Tarafların bilgi alışverişinde bulunma çabalarının iki taraflı eşya, hizmet, sermaye ve insan kaynakları akışının geliştirilmesine katkıda bulunulması gerektiği kaydedilmiştir.
Üçlü Komite İkinci Kez Toplandı
Yılda bir defa dönüşümlü olarak gerçekleştirilmesi öngörülen üçlü komite toplantılarının ikincisi, 18 Ağustos 2022 tarihinde Bakü’de gerçekleşmiştir. Üçlü komitenin ikinci toplantısına Türk tarafından Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay katılırken, Gürcistan tarafını ise Gürcistan Gelirler İdaresi Başkanı Levan Kakava temsil etmiştir. Azerbaycan’ı temsilen ise Devlet Gümrük Komitesi Başkan Vekili Şahin Bağırov katılmıştır. Toplantı öncesi heyetlerin katılımı ile Ulu Önder Haydar Aliyev anısına Şeref sokağında saygı duruşunda bulunmuş ve Haydar Aliyev’in kabrine çelenk bıraktıktan sonra, İlham Aliyev’in annesi ve Haydar Aliyev’in kıymetli eşi ve aynı zamanda oftolmolog olan Zarife Aliyev’in kabrine de çiçek bırakmışlardır.
Üçlü komite görüşmeleri neticesinde "Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti, Gürcistan Hükümeti ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Projesi Çerçevesinde Transit Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması İçin Bilgi Değişimine İlişkin Anlaşma" taraflarca imzalanmıştır. Anlaşma ile beraber elde edileceği öngörülen kazanımlar şu şekilde sıralanabilir:
- TransAvrupa ve TransAsya demiryolu koridorlarını birbirine bağlayan Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ile ürünlerin zamanında ve verimli bir şekilde taşınması
- Ürünlere ilişkin birincil bilgilerin elektronik ortamda değişiminin düzenlenmesi ile gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve sınır geçiş süreçlerinin hızlandırılması
- Karşılıklı olarak mutabık kalınan modern gümrük kontrol yöntemleri sayesinde zamandan tasarruf edilmesi
- Ulaştırma koridorlarının çekiciliğini artırması
- Ekonomik operatörler ve limanlar için lojistik imkanların artırılmasına
- Bölgenin transit potansiyelinin daha da genişletilmesi.
Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay Müjdeyi Verdi: “Basitleştirilmiş Gümrük Anlaşması Üzerinde de Çalışıyoruz.”
Türkiye’yi temsilen üçlü komite görüşmelerine katılan Ticaret Bakanı Yardımcısı Turagay, toplantı sonrasında TRT Avaz mikrofonlarına konuşarak, üçlü komitenin arasında oluşturulan işbirliğinin önemine ithafen açıklamalarda bulunarak toplantıyı değerlendirmiştir. Turagay, orta koridorun önemini vurgulayarak özellikle Bakü- Tiflis- Kars demiryolunun etkin olarak kullanılmasının bu minvalde değerlendirildiğinde 3 ülke için de çok kıymetli olduğunu belirtmiştir. Türkiye’nin ticaret oranlarına bakıldığı zaman Azerbaycan ile olan ihracatın çok büyük bir kısmının kara yolu ile yapıldığını vurgulayan Turagay, Türkiye’den giden tren sayısının maalesef günde 2 taneyi geçmediğini belirterek bu sayıyı artırmanın gerekliliğini vurgulamıştır. Gümrük hizmetlerinin mümkün olabildiğince hızlı gerçekleşmesi için Basitleştirilmiş Gümrük Anlaşması üzerinde de çalışıldığının müjdesini veren Ticaret Bakan Yardımcısı Turagay, Türkiye’nin gümrükteki hedefinin de yasadışı ticaret ile etkin bir şekilde mücadele ederek yasal ticaretin önünü açmak olarak belirtti. Demir yolu ve demir yolu taşımacılığının maliyetleri aşağıya çekmesinden mütevellit Türkiye ve bölge ülkelerinin rekabet gücünü artırdığı çıkarımında bulunan Turagay, açıklamasının sonlarına doğru Azerbaycan’ımız söyleminde bulunarak iki ülke arasındaki ilişkilerin sadece ticari birliktelik üzerinden okunamayacağını bir kez daha kanıtlamıştır.
