Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in ev sahipliğinde düzenlenen zirveye Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kazakistan'ın Kurucu Cumhurbaşkanı - Elbaşı Nursultan Nazarbayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev katıldı. Türk Konseyi gözlemci üyesi Macaristan'ın Başbakanı Viktor Orban ile Türkmenistan'ın Başbakan Yardımcısı Pürli Ağamuradov da toplantıda hazır bulundu.
Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA), Türk Akademisi, Türk Kültür ve Miras Vakfı gibi uluslararası kuruluşların temsilcileri de Zirveye iştirak etti. Zirvede, bu kuruluşların Türk Konseyi ile çalışmalarında eşgüdüm sağlanması için bir Koordinasyon Komitesi kurulması kararı alındı.
"Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerinin (KOBİ’lerin) Desteklenmesi" temasıyla gerçekleştirilen zirve sonunda yayınlanan bildiride, Türkiye’nin düzenlediği Barış Pınarı Harekatı'na destek paragrafı yer aldı. Azerbaycan, Bakü’deki zirvede dönem başkanlığını Kırgızistan’dan devraldı, bir sonraki Zirvenin ise Türkiye’de düzenleneceği açıklandı. Zirvede ayrıca, devlet başkanlarının kararıyla Türk Konseyi’nin kurulmasında büyük emekleri bulunan Nursultan Nazarbayev’e “Türk Dünyası Ali Nişanı” takdim edildi ve Nazarbayev’e “Türk Konseyi Onursal Başkanı” unvanı verildi. Özbekistan tam üye olarak, Macaristan ise gözlemci üye statüsüyle ilk defa bir Türk Konseyi Zirvesine katıldı.
Zirveden Anlamlı Mesaj: Barış Pınarı Harekatı’na Destek
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Teşkilatı’nın (Türk Konseyi) kuruluş belgesi olan Nahçivan Anlaşması’nın imzalanmasının 10. yıl dönümünde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen Türk Konseyi 7. Zirvesi’nde Türkiye’nin Suriye’deki terör hedeflerinin yok edilmesine yönelik düzenlediği Barış Pınar Harekatı’na destek kararı çıktı.
15 Ekim 2019 tarihinde toplanan Türk Konseyi Devlet Başkanları Konseyi tarafından yayınlanan zirve bildirisinde, Türkiye’nin Barış Pınarı Operasyonu’na vurgu yapılarak üye devletler, haklı mücadelesinde Türkiye’nin yanında olduğunu belirtti.
"Türk Konseyi, Türkiye'nin Barış Pınarı Harekatı'nın terörizmle mücadeleye, Suriye'nin toprak bütünlüğünün sağlanmasına, Suriyelilerin teröristlerin zulmünden kurtarılmasına ve yerlerinden edilmiş Suriyelilerin ana vatanlarına güvenli ve gönüllü geri dönüşleri için şartların oluşturulmasına katkıda bulunacağına olan umut ve inançlarını beyan etmektedir."
Özbekistan İlk Defa Tam Üye Olarak Katıldı
Özbekistan, Zirve öncesinde Türk Konseyi’ne katılım prosedürlerini tamamlayarak, ilk defa bir Türk Konseyi zirvesinde tam üye olarak yer aldı. Özbekistan’ın uzun süre beklenen üyeliği, Türk Dünyası’nın siyasi birliğinin yanı sıra ekonomik olarak da yeni işbirliği alanlarını beraberinde getirdi. Özbekistan, Bakü’de Türk Ticaret ve Sanayi Odası’na da üye oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan'daki Fairmont Otel’de Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev ile basına kapalı gerçekleşen görüşme gerçekleştirdi. Görüşme bir saat sürdü. Görüşmede Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan da hazır bulundu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Bakü'de, 13 Ekim 2019 tarihinde Özbekistan Dışişleri Bakanı Abdulaziz Kamilov'la bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede, ikili ilişkiler ve bölgesel gelişmeler ele alındı. Çavuşoğlu, Özbekistan'ın Türk Konseyi'ne 10. yıldönümünde katılımını memnuniyeti ifade etti ve kardeş Özbekistan'la işbirliğimizi her alanda güçlendirmeye devam edileceğini belirtti.
Şevket Mirziyoyev ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de zirveden önce bir araya gelerek Azerbaycan-Özbekistan ilişkilerini değerlendirdi. Mirziyoyev, görüşmede iki devlet arasındaki potansiyeli vurgulayarak Azerbaycan halkının büyük evladı olan Haydar Aliyev’in Özbekistan ile ilişkilere verdiği önemden bahsederek Özbekistan’da hala takdirle hatırlandığını, kendisine büyük saygı duyulduğunu, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in adımlarını takip etmesinin son derece olduğunu belirtti. İlham Aliyev ise Mirziyoyev’in Cumhurbaşkanlığından Özbekistan’da gerçekleştirilen atılımdan söz etti. Aliyev ayrıca, Mirziyoyev’in Özbekistan’a davetine ilişkin olarak, kendisinden memnun olduğunu belirterek Özbekistan’a gideceğini ifade etti.
Türk Konseyi’nin Avrupa’da Bayrağını Dalgalandıran Ülke: Macaristan
Geçtiğimiz yıl Kırgızistan’ın Çolpan Ata şehrinde gerçekleştirilen zirvede, gözlemci üye olarak Türk Konseyi’ne katılan Macaristan’dan da önemli mesajlar geldi. 19 Eylül 2019 tarihinde Budapeşte’de Türk Konseyi Avrupa Temsilcilik Ofisi’nin açılmasından kısa süre sonra düzenlenen Zirvede Orban, Brexit sonrası dönemde İngiliz firmalarıyla ikili ilişkilerin geliştirilmesinin önemini belirten Orban’un sözleri, Macaristan’ın Türk Konseyi’ne katılmasının ticari olarak da önemli kazançlar sağlayacağının göstergesi oldu. Zirvede Macaristan ayrıca, Türk Ticaret ve Sanayi Odası’na da gözlemci üye statüsüyle katıldı.
Bunun yanı sıra Cumhurbaşkanı Erdoğan, Macaristan Başbakanı Orban ile ikili görüşme gerçekleştirdi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev de Orban ile bir araya geldi. Aliyev, görüşmede Azerbaycan ile Macaristan arasındaki ilişkilerin çok yüksek bir seviyede olduğunu vurgulayarak, Orban’ın ziyaretinin ikili işbirliğine ivme kazandıracağını vurguladı. Orban ise Macaristan’ın 10 yıl önce ekonomik durumu kötü olduğunda, Azerbaycan’ın desteğinin hala hatırlandığını ve takdir gördüğünü ifade etti. Diplomatik ilişkilerin son derece iyi olduğunu dile getiren Orban, bir sonraki adımın ekonomik işbirliğini genişletmek olduğunu dile getirdi.
