Cumhuriyet tarihinde Türkiye’de tek noktaya yapılan en büyük dış yatırımı olma özelliğine sahip Star Rafineri’nin açılışından Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR, Türkiye’deki yatırımlarına hız kesmeden devam ediyor. SOCAR, 2020 yılına kadar öngördüğü 19.5 milyar dolarlık yatırımın 14.2 milyar dolarını tamamladı. Türkiye’deki en büyük yabancı yatırımcı olan SOCAR, şimdi de 1.8 milyar dolarlık yeni bir yatırımın temellerini atacak. 2023 yılında faaliyete geçmesi hedeflenen yatırım, SOCAR ile İngiliz petrol şirketi BP ortaklığında gerçekleşecek. Bu yatırıma yüzde 10-15’lik bir payla finansal bir kuruluş da ortak edilecek. SOCAR Türkiye’nin yeni yatırımı Türkiye ekonomisi için de olumlu katkılar yapacak. Şirketin CEO’su Zaur Gahramanov’a göre yılda 5-6 milyar dolarlık cari açığı kapatacak.
Zaur Gahramanov: “Bu Yatırım Türkiye İçin “Kazan-Kazan” Durumu Sunuyor”
SOCAR Türkiye’nin CEO’su Zaur Gahramanov, açıklamasında “Star Rafinerisi ile Türkiye’nin yılda 1.5 milyar dolarlık cari açığını azaltmış olacağız. Hazırlığını yaptığımız bu yeni petrokimya tesisi ise yılda 5-6 milyar dolarlık cari açığı kapatacak. Türkiye'nin petrokimya kaynaklı 11.5 milyar dolarlık açığı düşünüldüğünde bu yatırım Türkiye için “kazan-kazan” durumu sunuyor. Bu sayede, Türkiye’deki petrokimya piyasasındaki payımız artarken, bu ürünlerin Türkiye’ye ithalini de azaltarak, dış ticaret açığının düşmesine katkıda bulunacağız. Türkiye’deki tüm projelerimizde bu hedef doğrultusunda çalışıyoruz” dedi.
Türkiye’deki yatırımlarına 2008 yılında, PETKİM’in yüzde 51’ini 2 milyar 40 milyon dolara satın alarak başlayan SOCAR Türkiye’de birçok alanda önemli yatırımlar yaptı ve kısa sürede önemli aşamalar kaydetti. Azerbaycan’ın devlet petrol şirketi SOCAR’ın stratejik öneme sahip PETLİM, PETKİM, STAR Rafineri ve TANAP gibi projeler de dahil yaptığı yatırım harcamaları 14,2 milyar dolara ulaştı. SOCAR’ın Türkiye’deki en büyük yatırımı olan STAR Rafineri, 19 Ekim 2018 tarihinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımıyla düzenlenen bir törenle açılmıştı.
STAR Rafinerisi’nin yanı sıra, Güney Gaz Koridoru’nun en önemli halkası olan TANAP yaklaşık 8 milyar dolarlık bir yatırım bedeliyle faaliyete başlamıştı. 1984 yılından bu yana kurulan ilk rafineri olma özelliğine sahip STAR Rafineri, Türkiye’nin işlenmiş petrol ürünü ihtiyacının yüzde 25’inden fazlasını karşılayacak. Türkiye’nin ilk stratejik yatırım teşvik belgesini alan STAR Rafineri, böylece ithalata olan bağımlılığı da azaltacak.
SOCAR Türkiye’nin yüzde 13 hissesi, Ağustos 2015’de yatırım bankası Goldman Sachs tarafından 1.3 milyar dolara satın alınmıştı. Socar Türkiye’nin CEO’su Zaur Gahramanov’a göre bugün şirketin değeri son yatırımların da etkisiyle 11 milyar dolar civarında. Socar Türkiye’nin büyüklük açısından Socar Global içindeki payı ise yüzde 35’ler mertebesinde. Yani Azerbaycan devinin dünyadaki en büyük yatırımı Türkiye sınırları içerisinde.
Yeni tesisle bu değerin daha da artacağını öngören Gahramanov, petrokimya alanında katma değeri yüksek üründe bölgede daha da söz sahibi olacaklarını ifade etti. Bu yatırımda da Türkiye’de hükümetten gördükleri destekten memnuniyet duyduklarını ifade eden Gahramanov, “SOCAR Türkiye, İzmir Aliağa’daki tüm iştiraklerini kapsayan 1.453 hektarlık arazi için ‘Özel Endüstri Bölgesi’ unvanını alan Türkiye’deki ilk şirket oldu. Bu statüye geçtikten sonra bürokratik işlemlerde önemli bir mesafe aldık. Ancak öncesinde 700'den fazla izin almak zorunda kaldık. İşlemler yavaş ilerlediği için de yılda 70 milyon dolarlık kayıplara katlandık. Özel Endüstri Bölgesi ile bürokrasi azaldı. BP'nin bu yeni yatırımda ortak olarak gelmesinde de bunun etkisi olmuştur. Ama asıl iktidarın devamlılığı bu yatırımlarda çok önemli. Maşallah iktidar da değişmemiştir. Hem TANAP da hem de Star Rafineri’deki yatırımda Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in desteğinin de etkisi büyük oldu. Bu destekle biz Türkiye’deki yatırımlarımızı hız kesmeden sürdüreceğiz. Socar Türkiye’de doğrudan çalışan sayımız 4 bin 500 kişi. Taşeronlarla birlikte yaratılan istihdam 10 bini buluyor. Bu alanda da desteğimizi artıracağız” dedi.
